Χάσμα γενεών, κριτήριο αξιολόγησης

Κείμενο 1. Το χάσμα των γενεών

(...)Το  κυρίαρχο, όμως, που απειλεί τον πολιτισμό μας είναι η διαφαινόμενη έχθρα μεταξύ των γενεών.

Η στάση σημαντικού μέρους των νέων απέναντι στους βιολογικούς τους φορείς είναι στάση, όχι απλώς κριτική, αλλά υπεροψίας και απόρριψης. Θυμίζει την αντίδραση μιας πολιτισμικής εθνότητας εναντίον μιας ξένης εθνότητας. Ιδιαίτερα η νεολαία που επαναστατεί επιδιώκει να κρατηθεί όσο μπορεί πιο μακριά από τη γενεά των γονέων τους. Όχι απλώς αγνοώντας την παραδοσιακή συμπεριφορά της, αλλά παρατηρώντας προσεκτικά όλες τις λεπτομέρειές της και κάνοντας ακριβώς το αντίθετο. Αυτοί οι νέοι έχουν, κατά τη γνώμη μου, πλήρη άγνοια των κινήτρων τους, και μάλιστα δίνουν συχνά διάφορες φαινομενικά λογικές εξηγήσεις. Τα αίτια πρέπει να αναζητηθούν σε λειτουργικές αδυναμίες της ανάπτυξής τους.

Η νεολαία έχει λόγους να πολεμάει τις διάφορες παθογένειες της κοινωνίας, και πράγματι αυτές υπάρχουν. Όσο, μάλιστα, διάστημα αυτή δεν θα διενεργείται πολιτικά, σε σημείο που να χάνει την ικανότητα να δέχεται τον διάλογο και την ύπαρξη και άλλης, εκτός της δικής της, αλήθειας, θα συμβάλλει στην αναγέννηση της κοινωνίας. Πρέπει να διδαχτεί στο σχολείο και στη ζωή ότι είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να καταργήσουμε με τρόπο αυθαίρετο στοιχεία του πολιτισμού μας, χωρίς να γνωρίζουμε τις επιπτώσεις τους στην πορεία της κοινωνίας μας. Άλλωστε, η επιλογή των διατηρητέων γνώσεων και στάσεων είναι αποτέλεσμα πολύχρονης δοκιμασίας.

Απόσπασμα από άρθρο που δημοσιεύτητκε στην εφ. Μακεδονία, 03/10/2009

Του καθηγητή Χρήστου Β. Μασσαλά,  προέδρου του ΔΕ Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Συμβουλίου Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης 

Κείμενο 2: Πού είναι το χάσμα γενεών;

Μια άποψη για τη «μάχη» των γενεών είναι ότι υπάρχει κάποια επανάσταση των νέων ενάντια στην πατρική εξουσία και τουλάχιστον έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ γονέων και παιδιών. Σχετικά μ’ αυτό το σημείο έχουν συλλεχθεί στοιχεία από 500 και περισσότερους μαθητές τριών κολλεγίων της Νότιας Καλιφόρνιας. Ποσοστό 80% περίπου διατηρούν στενούς και φιλικούς δεσμούς με τους γονείς τους, 70% νιώθουν συνδεδεμένοι ή πολύ συνδεδεμένοι, 81% πιστεύουν ότι πρέπει να υπάρχει επικοινωνία με τους γονείς και ποσοστό 78% νιώθουν πως οι γονείς των τους καταλαβαίνουν πάντα ή σχεδόν πάντα.

Ανεξάρτητα από το τι ακριβώς σημαίνει χάσμα ανάμεσα στις γενεές, το γεγονός είναι ότι μεταξύ παιδιών και γονέων δεν υπάρχει μεγάλη ένταση. Η θεωρία πως το περιβάλλον της οικογένειας αποτελεί τη σκηνή της αρχέγονης πάλης ανάμεσα στις δυνάμεις της εξουσίας και της επανάστασης είναι υπερβολική. Όπως είπε ο Λίμπελ: «Βρήκαμε πως υπήρχε πολύ λιγότερος καταναγκασμός εκ μέρους των γονέων και πολύ λιγότερη επανάσταση εκ μέρους των παιδιών από ότι φαντάζεται ο κόσμος».

Υπάρχει χάσμα γενεών; Ναι, όχι, ίσως. Είναι φανερό πως η απάντηση εξαρτάται από τα ειδικά θέματα, για τα οποία μιλούμε. Εάν πούμε ότι υπάρχει θεμελιώδης έλλειψη επικοινωνίας ανάμεσα στις γενεές, τότε η απάντηση είναι οπωσδήποτε αρνητική. Από μία άποψη, η αντίληψη για την ύπαρξη χάσματος ανάμεσα στις γενεές αντιπροσωπεύει ένα είδος «λαϊκής» κοινωνιολογίας, μια από εκείνες τις συμπαθητικές και πρόχειρες συνθηματολογίες, που από καιρό σε καιρό κατακτούν τις εγωκεντρικές κοινωνίες. Η ταχύτητα με την οποία η παραπάνω συνθηματολογία εκπόρθησε τη λαϊκή αγωγή – μέσα από τις διαφημίσεις στα τηλεοπτικά παιχνίδια και τα όχι σοβαρά μυθιστορήματα – θα πρέπει να αποτελούσε αρκετή προειδοποίηση για το ότι η ομορφιά της κρύβεται στην επιπολαιότητά της. Κάτι συμβαίνει πραγματικά στους νέους. Αλλά το έχουμε παρεξηγήσει.

Απόσπασμα από δοκίμιο του Τζόζεφ Άντελσον, στο ∆οκίμια Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων Μέσης Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας Κύπρου, Λευκωσία 1993

Θέματα
Α1. Ποια αντίληψη για το χάσμα γενεών εκφράζουν οι συγγραφείς των δύο παραπάνω κειμένων;
Α2.