Τρόποι και μέσα πειθούς: Επίκληση στο συναίσθημα

Επίκληση στο συναίσθημα

            Τα μέσα  πειθούς που μπορεί να αξιοποιήσει ο πομπός, όταν επικαλείται το συναίσθημα του δέκτη είναι η περιγραφή, η αφήγηση, το χιούμορ και η ειρωνεία. Συνήθως η περιγραφή και η αφήγηση συνυπάρχουν στο λόγο και πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, για να τις διακρίνουμε. Αντίστοιχα, δυσδιάκριτα είναι μερικές φορές τα όρια ανάμεσα στο χιούμορ και την ειρωνεία.

Περιγραφή

Παράδειγμα

Κατά την περίοδο αιχμής στην Κίνα πάνω από τρία εκατομμύρια παιδιά ζουν κλειδωμένα σε εργοστάσια, όπου δουλεύουν 16 ώρες τη μέρα.[1] 

Η ατμόσφαιρα είναι βαριά, γεμάτη ίνες, ρύπους από χημικά και συνθετικά υλικά. Τα παιδάκια ανακατεύουν με γυμνά χέρια τα συστατικά και τις μπογιές των πλαστικών παιχνιδιών, που έχουν ενοχοποιηθεί στη Δύση για καρκινογένεση. [2] 

 Αφήγηση

Αντιστοιχεί σε εξιστόρηση γεγονότων και καταστάσεων που αφορούν μια υπόθεση με πλοκή, δράση, εξέλιξη.

Παράδειγμα :   «Κτήματα» των αφεντικών στην πιο τρυφερή ηλικία τους. Πριν από λίγο καιρό, ένα 13χρονο αγόρι τραυμάτισε σοβαρά το χέρι του σε μηχάνημα εργοστασίου παιχνιδιών. Το πήγαν στο νοσοκομείο. Μαζί και ο διευθυντής της μονάδας. «Μπορώ να σώσω το χέρι του παιδιού», είπε ο γιατρός. «Αν το κόψεις, θα κοστίσει λιγότερο;» ρώτησε ο διευθυντής. «Ναι», απάντησε ο γιατρός. «Τότε, κόψ’ το!». [3] 

Χιούμορ

Είναι η προσέγγιση της πραγματικότητας με τρόπο κωμικό, αστείο, που αντιστοιχεί στην παρουσίαση αταίριαστων και γενικά μη αναμενόμενων καταστάσεων.

Παράδειγμα

            Εγώ δεν είμαι διανοούμενος. Όλοι οι διανοούμενοι συμφωνούν σ’  αυτό. Για μένα δεν υπάρχει φόβος να κλείσουν οι φιλολογικές στήλες των εφημερίδων, άσε που μερικές είναι ήδη κλειστές. (…)

Ειρωνεία

Υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα σ’ αυτά που γράφει και σ’ αυτά που πιστεύει ο πομπός, με σκοπό να ασκήσει δριμεία κριτική σε καταστάσεις που κατακρίνει και να πετύχει τη συνταύτιση του αναγνώστη με την άποψη που εκφράζει. Πολλές φορές η ειρωνεία φτάνει στα όρια του σαρκασμού και της διακωμώδησης.

Παράδειγμα

Για κάθε υπηρεσία, θεσμό, δημόσιο κατάστημα κ.ά. που ταλαιπωρούν καθημερινά τους (άλλους) έλληνες πολίτες, παντού θα βρείτε τους εκπροσώπους της πλειοψηφίας που θα αγανακτούν, γιατί «τους βάζετε όλους σε ένα τσουβάλι», ενώ αυτοί δουλεύουν πολύ, σωστά και τίμια. Αυτοί είναι οι αφανείς και σιωπηλοί στυλοβάτες της κοινωνίας και των χρηστών ηθών και παραδόσεών της.[a4]   

Χρήση συναισθηματικής γλώσσας (λέξεις συναισθηματικά φορτισμένες, μεταφορές, δισημίες…)

---

 [1]Επίκληση στη λογική (τεκμήρια: αριθμητικά δεδομένα)

 [2]Επίκληση στο συναίσθημα. Περιγραφή των άσχημων συνθηκών διαβίωσης των παιδιών με σκοπό να προκληθούν συναισθήματα συμπόνιας, αγανάκτησης κ.α. στον αναγνώστη.

 [3]Επίκληση στο συναίσθημα, αφήγηση. Με τη δραματική αφήγηση του περιστατικού αυτού ο συγγραφέας επιδιώκει να προκαλέσει αισθήματα συμπόνιας, φρίκης και αγανάκτησης στον αναγνώστη και περαιτέρω να τον ευαισθητοποιήσει  στο πρόβλημα της εκμετάλλευσης και κακοποίησης των παιδιών

 [4]Επίκληση στο συναίσθημα και συγκεκριμένα ειρωνεία. Υπάρχει αντίθεση ανάμεσα σ’ αυτό που λέει και σ’ αυτό που πραγματικά πιστεύει ο πομπός. Μέσω της ειρωνείας ο συντάκτης στηλιτεύει την  υποκρισία των δημοσίων υπαλλήλων και συγχρόνως προδιαθέτει το δέκτη να ταυτιστεί μαζί του και να συμμεριστεί την  αγανάκτησή του για τη συμπεριφορά που καταδικάζει.