Συλλογιστική πορεία: απάντηση σε όλα τα παραδείγματα

[ Για να καταλάβουμε το είδος της συλλογιστικής πορείας καλό είναι να ελέγχουμε τη σχέση των προκειμένων με το συμπέρασμα. 

Στις παραγράφους που οργανώνονται επαγωγικά έχουμε συνήθως την παράθεση διαφόρων επιμέρους δεδομένων - στοιχείων στην αρχή και στο τέλος έχουμε ένα συμπέρασμα (τις πιο πολλές φορές μάλιστα το συμπέρασμα αρχίζει με συνδετικές λέξεις που φανερώνουν συμπέρασμα:  επομένως, λοιπόν, συνεπώς, κλπ).

Στις παραγράφους που οργανώνονται παραγωγικά έχουμε συνήθως στην αρχή μια πρόταση που περιέχει μια γενική κρίση/ άποψη και στις λεπτομέρειες ειδικότερες διαπιστώσεις/ δεδομένα] 

Παραδείγματα

1. Η παιδεία λοιπόν πρέπει να είναι πρώτα παιδεία του σώματος (υγιεινή και γυμναστική) και ύστερα παιδεία επαγγελματική, δηλαδή παιδεία των μεθόδων και των τρόπων με τους οποίους ο άνθρωπος, και μέσω αυτού το κοινωνικό σύνολο, θα παράγει υλικά αγαθά, τα αναγκαία για τη συντήρηση και την ανάπτυξη του εαυτού του και του κοινωνικού συνόλου. Από αυτό ακολουθεί ότι η πολιτεία έχει υποχρέωση να παιδεύει τον πολίτη, ώστε να γίνει ικανός να εργαστεί και δη στην εργασία όπου πληρέστερα μπορεί να αναπτύξει τις δυνάμεις του.

Απάντηση

 Η συλλογιστική πορεία που ακολουθεί ο συγγραφέας είναι παραγωγική. Ξεκινά με μια γενικότερη θέση, ότι η παιδεία πρέπει να είναι επαγγελματική και στηριγμένος σ' αυτήν καταλήγει σε ένα ειδικότερο συμπέρασμα, ότι δηλ. η πολιτεία οφείλει να προσφέρει στους πολίτες τα απαραίτητα εφόδια ώστε να γίνουν ικανοί να εργαστούν στην εργασία που είναι καλύτεροι.

2. Τα πολλά ανοιχτά μέτωπα που κληρονομήσαμε, η αμφισβήτηση και οι τριβές εύλογα μας υποχρεώνουν σε υψηλές αμυντικές δαπάνες, δεσμεύοντας πόρους που θα μπορούσαν να διοχετευτούν στην ανάπτυξη απλόχερης εισοδηματικής και κοινωνικής πολιτικής. Η ένταση, λοιπόν, δε συμφέρει κανέναν, δεν την επιθυμεί η κοινωνία και ο λαός μας και κάνουμε ό,τι μπορούμε για τη μείωση της έντασης αυτής.

Απάντηση

Ο συγγραφέας ξεκινάει από επιμέρους/ ειδικές διαπιστώσεις (ότι υπάρχουν πολλά ανοιχτά μέτωπα, προβλήματα, εντάσεις και τριβές, που έχουν ως αποτέλεσμα το κράτος να αξιοποιεί τους πόρους του σε αμυντικές δαπάνες και όχι σε κοινωνικές παροχές) και καταλήγει σε ένα γενικό συμπέρασμα (ότι η ένταση δεν είναι συμφέρουσα σε κανέναν και δεν την επιθυμεί κανείς. Η πορεία της σκέψης λοιπόν κινείται από το ειδικό προς το γενικό και άρα η συλλογιστική πορεία είναι επαγωγική.

3. Από τη μια πλευρά - και τούτο είναι ιδιαίτερα σημαντικό - όλος ο κρατικός μηχανισμός είναι ρυθμισμένος στο επίπεδο της μάζας. Το μαζοποιημένο άτομο είναι το enfant gate* της αστικής παραγωγικής μηχανής. Σ' αντάλλαγμα όλων αυτών παρέχεται η αφθονία των υλικών αγαθών.Τούτο δεν είναι μικρό δέλεαρ για τον από καταβολής ιστορίας πεινασμένο άνθρωπο. Ο μυθικός βιομηχανικός κόσμος, ο κόσμος του υλικού πλούτου, του πρωτοφανέρωτου στην ιστορία πραγματοποιεί ό,τι δεν κατόρθωσε αιώνων ηθικός αγώνας. Ό,τι απέκτησε ο Ιώβ με το μέγα ηθικό αγώνισμά του, το αποκτά ο σύγχρονος αστός με την απλή υποταγή του στον αστικό παραγωγικό μηχανισμό. Στο σημείο αυτό εδρεύει ο πυρήνας του προβλήματός μας:  στο ότι ο αστικός τρόπος ζωής αχρηστεύει τις ηθικές κατηγορίες της συνειδήσεως.

*κακομαθημένο παιδί.

Απάντηση

Ο συγγραφέας στην παράγραφο αυτή ακολουθεί επαγωγική συλλογιστική πορεία. Ξεκινά παραθέτοντας ειδικότερες διαπιστώσεις και καταλήγει με βάση τα δεδομένα σε ένα γενικό συμπέρασμα. Συγκεκριμένα αρχικά αναφέρει τη διαπίστωσή του ότι όλος ο κρατικός μηχανισμός έχει ως στόχο τη μαζοποίηση του ανθρώπου, ότι "κακομαθαίνει", δελεάζει τον πολίτη με τα άφθονα υλικά αγαθά  που του παρέχει προκειμένου να τον χρησιμοποιεί στην παραγωγή. Με βάση τις επιμέρους, ειδικότερες αυτές διαπιστώσεις,  καταλήγει στο γενικό συμπέρασμα ότι ο αστικός τρόπος ζωής καταστρέφει την ηθική συνείδηση του ανθρώπου. 

4. Οι ανθρώπινες δυνάμεις της αντίληψης, της κρίσης, της διάκρισης του ορθρού, της νοητικής ενεργητικότητας, ακόμα και της ηθικής προτίμησης ασκούνται μόνο, όταν κάνουμε επιλογή. Εκείνος που κάνει τα πάντα, επειδή αυτό είναι το έθιμο, δεν κάνει καμιά επιλογή. Δεν εξασκείται να διακρίνει ή να επιθυμεί το καλύτερο. Οι διανοητικές και ψυχικές δυνάμεις, βελτιώνονται μόνο όταν χρησιμοποιούνται... Αυτός που επιτρέπει στον κόσμο ή στο τμήμα του κόσμου στο οποίο ανήκει να επιλέγει για λογαριασμό του το πρόγραμμα της ζωής που θα εφαρμόσει, δε χρειάζεται καμιά διανοητική δύναμη εκτός από εκείνη την πιθηκοειδή δύναμη της μίμησης. Μόνο αυτός που επιλέγει ο ίδιος το πρόγραμμά του χρησιμοποιεί όλες τις διανοητικές του δυνάμεις. 

Απάντηση

Η συλλογιστική πορεία που ακολουθείται από τον συγγραφέα στην παράγραφο αυτή είναι παραγωγική. Ξεκινά από τη γενική θέση ότι οι διανοητικές δυνάμεις ασκούνται με την επιλογή και στη συνέχεια προχωρά σε ειδικότερες διαπιστώσεις που αφορούν το άτομο που συμμορφώνει τη δράση του και τις επιλογές του στις κυρίαρχες κοινωνικές αντιλήψεις. Καταλήγει  -έμμεσα- στο συμπέρασμα ότι το άτομο αυτό δεν αναπτύσσει τις διανοητικές του δυνάμεις. Η πορεία της σκέψης του λοιπόν κινείται από το γενικό στο ειδικό, άρα είναι παραγωγική.

5. To 1998 πουλήθηκαν 100 εκατομμύρια προσωπικοί υπολογιστές και από αυτούς εννέα στους δέκα ήταν εφοδιασμένοι με λογισμικά windows. Ως το 2005 ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα έχουν συνδεθεί στο Διαδίκτυο. Οι δύο αυτές διαπιστώσεις συνοψίζουν το πρόβλημα. Υπάρχει φόβος για ένα μέγα χάσμα ανάμεσα σε αυτούς που θα έχουν πληροφόρηση και αυτούς που δε θα έχουν και κυρίως υπάρχει κίνδυνος από έναν ενδεχόμενο μονοπωλιακό έλεγχο της ροής πληροφοριών.

Απάντηση
Η συλλογιστική πορεία που ακολουθεί ο συγγραφέας είναι επαγωγική. Ξεκινάει με ειδικά στοιχεία (τεκμήρια:  αριθμητικά δεδομένα) που αφορούν τις πωλήσεις των Η/ Υ και τον εξοπλισμό τους με λογισμικά συγκεκριμένης εταιρείας καθώς  και εκτιμήσεις για τη διάδοσή τους και με βάση αυτά καταλήγει στο γενικό συμπέρασμα ότι τα δεδομένα αυτά υποδεικνύουν δύο κινδύνους: α) να υπάρξει χάσμα ανάμεσα σε όσους έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες και σε όσους δεν έχουν και β) οι πληροφορίες να καταλήξουν μονοπώλιο και να ελέγχεται η ροή τους.

6. Και ύστερα η προσγείωσή μας. Η βραχώδης πραγματικότητα, αυτό που τελικά συμβαίνει πίσω από την κλειστή πόρτα της σχολικής αίθουσας. Η γεύση του ανούσιου, η μετεωριζόμενη απάντηση στο «γιατί γίνονται όλα αυτά;», τα ξύλινα λεξιλόγια, ο διδακτισμός, ο μη αποδιδόμενος σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η συχνή καταπάτηση των ουράνιων άρθρων της Σύμβασης [για τα δικαιώματα του παιδιού], αλλά και η εκ μέρους των διδασκομένων συχνά εμφανιζόμενη συλλογική σκληρότητα προς τον ενήλικο καθηγητή του. Εξυπακούεται βέβαια ότι η επίγεια σχολική πραγματικότητα δεν έχει μόνο αυτές τις αποχρώσεις. Σίγουρα υπάρχουν και στιγμές όπου ο διδάσκων και οι διδασκόμενοι απολαμβάνουν την επικοινωνία τους, σίγουρα εμφανίζονται απρόβλεπτες πτήσεις, αναφλέξεις, διαδικασίες πραγματικής μάθησης, συμπεριφορές στοργής, σίγουρα κι αυτά υπάρχουν. Η επίγεια σχολική πραγματικότητα είναι ένα χαρμάνι από τάξη και χάος όπως κάθε μικροπεριοχή της κοινωνίας μας.

Απάντηση

Η συλλογιστική πορεία που ακολουθεί ο συγγραφέας είναι επαγωγική. Ξεκινάει από επιμέρους διαπιστώσεις για την εκπαιδευτική πραγματικότητα, αρχικά αρνητικές και στη συνέχεια θετικές και καταλήγει στο γενικό συμπέρασμα ότι η σχολική πραγματικότητα " είναι ένα χαρμάνι από τάξη και χάος" όπως όλες οι πτυχές της κοινωνικής πραγματικότητας.

 7. H προσωπικότητά των παιδιών διαμορφώνεται μέσω μιας σειράς ταυτίσεων, αρχικά με τους γονείς και εν συνεχεία με άλλα σημαντικά πρόσωπα. Tα προτεινόμενα ανταγωνιστικά πρότυπα (κούκλες μανεκέν τύπου Mπάρμπι κ.ά.) υπόσχονται τη γρήγορη και εύκολη άνοδο, δημιουργώντας εικόνες σύγχυσης, που μοιραία θα επηρεάσουν την ψυχολογική και γνωστική ωρίμανση των παιδιών. Mέσα από τα πρότυπα αυτά προβάλλονται μορφές εξαϋλωμένες με έμφαση στη σεξουαλικότητα και σχέσεις επιφανειακές, επιπόλαιες, πρόσκαιρες και... ψευδείς. Aναρωτιέται, λοιπόν, κανείς πώς μεγαλώνει στις μέρες μας το ποσοστό της νευρογενούς ανορεξίας στις έφηβες και πώς μικρά κορίτσια “ερωτοτροπούν” από την ηλικία των 9–10 ετών.

Απάντηση

Η συλλογιστική πορεία που ακολουθεί ο συγγραφέας είναι παραγωγική. Ξεκινά από μια γενική άποψη, ότι η προσωπικότητα των παιδιών διαμορφώνεται από μια σειρά ταυτίσεων και καταλήγει σε συμπεράσματα που αφορούν ειδικές περιπτώσεις: τη δυσμενή επίδραση που ασκεί η διαφήμιση στη σεξουαλικότητα και τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών.