Κριτήριο
αξιολόγησης 2: Θεματικός κύκλος εφηβεία
Κείμενο
1
Η εφηβεία είναι «το δράμα
του αστακού»! Οι αστακοί, όταν αλλάζουν εξωτερικό περίβλημα, χάνουν κατ’ αρχήν
το παλιό και μένουν χωρίς καμιά άμυνα όσο χρόνο χρειάζεται να φτιάξουν ένα
καινούριο. Σε όλο αυτό το διάστημα κινδυνεύουν πολύ. Στους έφηβους συμβαίνει
περίπου το ίδιο. Και το να φτιάξουν ένα καινούριο περίβλημα στοιχίζει τόσα
δάκρυα και τόσο ιδρώτα, που είναι λιγάκι σαν να το πληρώνουν με αίμα. Στα
λημέρια του ανυπεράσπιστου αστακού παραμονεύει πάντα ένα μουγγρί, που είναι
έτοιμο να τον κατασπαράξει. Το δικό μας «μουγγρί» είναι όλα τα απειλητικά
πράγματα που βρίσκονται μέσα μας αλλά και έξω από εμάς και που συχνά δεν τα
συλλογιζόμαστε.
(Ντολτό, Τόλιτς, Έφηβοι. Προβλήματα και ανησυχίες,
Θεσσαλονίκη, εκδ. Πατάκη, 1999)
Κείμενο 2
Αύξηση του
καπνίσματος στα κορίτσια, ιδιαίτερα της Αθήνας, παρατηρείται τα τελευταία
χρόνια στην Ελλάδα. Παράλληλα, οι δεκαεξάχρονοι στη χώρα μας
κάνουν συστηματική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών σε υψηλό ποσοστό (87%), από τα
υψηλότερα στην Ευρώπη. Η ίδια έρευνα
που γίνεται σε 16χρονους μαθητές από 35 χώρες (έρευνα ESPAD), δείχνει ότι η
Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών με τα χαμηλότερα ποσοστά στη χρήση ναρκωτικών
σε αυτή τη συγκεκριμένη ηλικία. Η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ, αντίθετα,
κατατάσσει τα Ελληνόπουλα μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά.
Η
ηλικία έναρξης για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι, στις περισσότερες
περιπτώσεις, η μέση εφηβική ηλικία (14-15 έτη). Στις εξαρτησιογόνες ουσίες κατατάσσουμε τις νόμιμες (καπνός,
αλκοόλ, ψυχοδραστικά φάρμακα) και τις παράνομες ή ναρκωτικά (μαριχουάνα/χασίς ή
κάνναβη, ηρωίνη, κοκαΐνη, LSD, έκσταση).
«Ο κίνδυνος για εξάρτηση, καθώς και για την εμφάνιση άλλων προβλημάτων στη
σωματική και ψυχολογική υγεία αυξάνεται όσο πρωιμότερη είναι η ηλικία έναρξης
της χρήσης», τονίζει η κ. Κοκκέβη.
Ποια
παιδιά είναι πιο ευάλωτα στις εξαρτήσεις; «Η έννοια της ευαλωτότητας παραπέμπει
σε αιτιολογικούς παράγοντες, οι οποίοι στην περίπτωση των εξαρτήσεων είναι
γενετικοί και κοινωνικοί», απαντά η κ. Κοκκέβη. «Η ίδια η εφηβική ηλικία
αυξάνει την ευαλωτότητα στις εξαρτήσεις. Αυτό οφείλεται αφενός στα
νευροβιολογικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης του εγγεφάλου (προηγείται η ωρίμαση
των συστημάτων του εγκεφάλου που ελέγχουν την ανταμοιβή και τα κίνητρα), που
οδηγεί σε αναζήτηση αισθητηριακών ερεθισμάτων, ενώ ωριμάζουν αργότερα τα
συστήματα που ρυθμίζουν το γνωσιακό αυτοέλεγχο. Η ευαλωτότητα αφορά επίσης τα
ψυχολογικά χαρακτηριστικά του εφήβου: ανάγκη για ανεξαρτητοποίηση από τους
γονείς, αναζήτηση νέων εμπειριών μαζί με φίλους κ.λ.π.». Εκτός βέβαια από την
ηλικία, μια σειρά άλλων παραγόντων αυξάνουν τις πιθανότητες να αρχίσει ένα
παιδί μια εξάρτηση. «Αυτοί είναι παράγοντες ατομικοί, όπως ψυχολογικές
διαταραχές, οικογενειακοί όπως η ανεπαρκής παρακολούθηση του εφήβου από τους
γονείς, περιβαλλοντικοί, όπως οι επιδράσεις των φίλων και η ευκολία πρόσβασης
στις ουσίες», εξηγεί η κ. Κοκκέβη.
(Από την εφημερίδα Τα Νέα, ρεπορτάζ της Μαίρης
Κατσανοπούλου, 27/5/2010)
Ερωτήσεις
- Με
τι συγκρίνει την εφηβεία ο Ντολντό στο πρώτο κείμενο; Τι κοινό βρίσκει
ανάμεσα στις συγκρινόμενες έννοιες; (μονάδες
10)
- Να βρείτε τα δομικά στοιχεία και τον τρόπο ανάπτυξης της παραγράφου του πρώτου κειμένου.
(μονάδες
10)
- Ποιο είναι το θέμα του δεύτερου κειμένου;
(μονάδες
6)
- Παράλληλα, αντίθετα: να βρείτε τη σημασία των διαρθρωτικών λέξεων (είναι υπογραμμισμένες στο κείμενο)
(4
μονάδες)
- Στο δεύτερο κείμενο χρησιμοποιείται ειδική ορολογία. Βρείτε 5 παραδείγματα λέξεων που αποτελούν επιστημονικούς όρους. Πώς εξηγείται η χρήση τους στο κείμενο;
(μονάδες 5+5=10)
- Στο
σχολείο σου γίνεται μια ημερίδα για την εφηβεία, στην οποία είσαι
ομιλητής/ τρια. Να διασκευάσεις και να εμπλουτίσεις το δεύτερο κείμενο για
να συντάξεις την ομιλία σου με θέμα τους παράγοντες στους οποίους
οφείλεται ο κίνδυνος εθισμού των εφήβων σε εξαρτησιογόνες ουσίες. (300
λέξεις)
(Μονάδες
60)
